تحف العقول یکى از مهم ترین و زیباترین متون معارف اسلامى در موضوع آداب و اخلاق و پند و حِکَم منقول از پیامبر اکرم و ائمه اطهار علیهم السلامو نیز انبیاى الهى ، بزرگ حضرت موسى و حضرت عیسى علیهماالسلام است . در این کتاب ، گزیده هایى از سخنان پیامبر اکرم و امامان معصوم علیهم السلامتا امام حسن عسکرى علیه السلام ، در زمینه هاى گوناگون اعتقادى ، اجتماعى ، اخلاقى ، فقهى

 و . . . گرد آمده است .

 مؤلّف ، سخنان معصومان علیهم السلام را به ترتیب آورده و ذیل عنوان هر یک از ایشان ، ابتدا با خطبه یا کلامى از آن حضرت در موضوع توحید آغاز مى کند و سپس به مواعظ یا نامه هاى وى ، و در آخر به ذکر کلمات قصارى از آن حضرت مى پردازد . وى درباره امام زمان علیه السلاممى گوید :

 هیچ یک از توقیعات حضرت صاحب الزمان و حجّت عصر خود ـ عجّل اللّه فرجه ـ را ، با آن که در میان شیعیان آگاه ، متواتر و مورد استفاده است ، یاد نکردیم ؛ زیرا به گونه اى که مقتضى این کتاب و چگونگى تألیف آن است ، به دست ما نرسیده است . 

 در پایان کتاب ، چهار بخش دیگر نیز به این ترتیب افزوده شده است : 1 . مناجات خداى عز و جل با حضرت موسى بن عمران ؛ 2 . مناجات خداى عز و جل با حضرت عیسى بن مریم ؛ 3 . مواعظ حضرت عیسى علیه السلام که در انجیل و آثار دیگر آمده است ؛ 4 . وصیّت مفضّل بن عمر ، یکى از اصحاب امام صادق علیه السلام ، به شیعیان .